Што се случи во ноември па не тресна инфлација од 4,3 отсто?

Анализа: Се губи ли битката со трошоците за живот?

Колку и да алармираа граѓаните дека цените се зголемуваат, сепак соопштението од Државниот завод за статистика за инфлација од дури 4,3 насто во ноември годинава во однос на пред една година, како да не се очекуваше. ДЗС соопшти и дека трошоците за живот за само еден месец се зголемиле за 1 насто. Овие податоци го наметнуваат прашањето: Се губи ли контролата, односно битката, со инфлацијата? Прогнозите и на Народната банка и на Министерството за финансии се дека годинава ќе ја завршиме со просечна инфлација од 3,5 насто. Но, еве како се движеле годишните стапки на инфлација во текот на оваа година:

Годишни стапки на инфлација во 2024 година

Според овие податоци, пресметките на Порталот Пари покажуваат дека од јануари заклучно со ноември, просечната инфлација е 3,4 насто, што значи дека ако нема изненадување во декември, инфлацијата ќе биде во рамките на проекцијата на Народната банка и на Министерството за финансии.

Декемвриски изненадувања, пак, веројатно нема да се случат затоа што во сила стапува Новогодишната кошница во која партиципираат над 700 производи на кои ќе им се намалат цените.

ШТО НИ СЕ СЛУЧИ ВО НОЕМВРИ?

Во октомври исто така имаше кошница. Министерот за економија Бесар Дурмиши, зборувајќи за кошницата чиишто цени траеја до 31 октомври, кажа дека според пресметките едно четиричлено семејство на месечно ниво заштедило од 690 ден до 1.360 денари, зависно од начинот на исхрана, како и од изборот на маркети каде што се набавуваат производите. Но, во ноември, според статистичките податоци, цените брзо се вратиле на старо, ако не и на повисоко ниво од претходното.

Трошоците за храна и безалкохолни пијалаци во ноември во однос на октомври се зголемиле за 2,1 насто, а растот на годишно ниво е дури 5,7 насто. Притоа, најголем раст имал трошокот за зеленчук, од 4,4 насто на месечно ниво и дури 15,6 насто на годишно ниво. На месечно ниво, со ист процент (4,4 насто) е зголемен и трошокот за масла и масти, но на годишно ниво поместувањето е помало и изнесува 8,7 насто. На трето место е растот на трошоците за месо. На месечно ниво се зголемиле за 3,6 насто, а на годишно ниво за 4 насто.

Инфлација на храна и безалкохолни пијалаци во ноември

Помали од овие проценти, но со позитивен предзнак, имаат и сите други производи од анализираните во групата Храна и безалкохолни пијалаци од страна на Државниот завод за статистика, освен овошјето, кое во ноември во однос на октомври било поевтино за 2,4 насто, но на годишно ниво, трошоците за негово купување се зголемиле за 2,2 насто.

НАРЕДНАТА ГОДИНА ЌЕ ИМА ПРОСЕЧНА ИНФЛАЦИЈА ОД 2,2 НАСТО

Во Буџетот за 2025 година, кој вчера попладне го усвои Собранието, наредната година е предвидена инфлација од 2,2 насто.

„Во 2025 година се очекува дополнително стабилизирање на ценовното ниво и стапка на инфлација од 2,2 насто. Очекувањето за пониска инфлација е поддржано од проектираното стабилизирање на цените на основните прехранбени производи и на енергенсите на меѓународниот пазар, забавувањето на странската ефективна инфлација, како и поумерениот притисок од базичната инфлација“, пишува во Буџетот.

Во Буџетот се анализирани и глобалните инфлаторни очекувања од кои ние како мала и отворена економија сме високо зависни.

„Глобалната инфлација се очекува да се намали од просечни 6,7 насто во 2023 година на 5,8 насто во 2024 година и 4,3 насто во 2025 година. Притоа, се очекува побрзо намалување кај развиените економии во споредба со земјите во развој. Сепак, при намалувањето на инфлацијата се очекуваат одредени предизвици. Иако цените на стоките се стабилизираат, цените на услугите остануваат на повисоко ниво во многу региони“, пишува во Буџетот за 2025 година.