Нова публикација на „Метаморфозис“ за степенот на почитување на основните права

Степенот на остварување на основните права на граѓаните во светло на евроинтеграциските процеси, е најновото тематско истражување на Фондацијата Метаморфозис во рамки на проект поддржан од Националната фондација за демократија од САД. Во истражувањето е направен генерален и подетален осврт на најгорливите проблеми од корпусот основни права со кои се соочува Северна Македонија во периодот од јули 2021 до крајот на јуни 2022 година

Реформите во јавната администрација заглавија во законски измени

Законите што ја регулираат работата на јавната администрацијата се коригираат со години и сè уште се предмет на делумни измени, дополнувања или целосни промени. Овие унапредувања на законските решенија одат побавно од очекуваното, се наведува во Извештајот на „Метаморфозис“ за реформите во јавната администрација. Самиот факт што толку долго се носат и никако да се донесат новите закони за административни службеници, за вработените во јавниот сектор, за висока раководна служба, како и доцнењето со реорганизацијата на државната управа, потврдуваат дека можеби основниот проблем е во политичката волја, вели експертот за јавна администрација м-р Јулијана Караи, виш истражувач при Институтот за европски политики

Старите сметки ги одраа граѓаните, се офајдија адвокатите и нотарите

Ана Глигорова од „Стоп за грабежот“ ја поздравува одлуката на Владата да се намалат тарифниците за нотарите и извршителите, но посочува дека сега адвокатите неколкукратно ги зголемиле тарифниците. Ако сега на пример, за услугата на нотарот некој должник, кој има неплатена сметка за режиски трошоци, треба да плати 2.600 денари, за адвокатската услуга треба да одвои 5.200 денари, посочува Глигорова

Носењето закони по скратена постапка носи простор за влез на корупција

Еднаш кога ќе се донесе лош закон, кој остава простор за корупција, последиците можат да бидат преголеми. А проблемот на лоши закони веќе со години се провлекува кај нас, особено кога истите се носат по скратена постапка. Понекогаш десетици закони се носат и менуваат во еден ден, а со тоа и граѓаните немаат можност да се запознаат што предвидуваат новините, со што во целост се исклучени од општествените процеси. Само во втората половина на јуни, околу 30 закони се предложени во Собранието да се донесат по брза постапка, а меѓу нив можат да се најдат закони кои ја тангираат заштитата на децата, туристичката дејност, јавните претпријатија, Судскиот совет…

Матичарите бараат подобри плати и работни услови, граѓаните – подобри услуги

Една од институциите коjашто секој граѓанин барем неколкупати ќе ја посети во текот на својот живот и тоа за клучни документи неопходни за неговото општествено и семејно функционирање, е Управата за водење матични книги (УВМК). Таму граѓаните се обраќаат кога бараат извод од родените, венчаница, посмртница за член од семејството кој го загубиле, потврда за брачна состојба, упис на новороденче, или некој друг документ што го издава оваа институција. Но, добивањето на документите кои се навидум формалност и не би требало да одземаат многу време, честопати завршува неуспешно. Проблеми имаат и вработените и корисниците на нивните услуги

Независно судство – лесно се ветува, тешко се спроведува

Во Извештајот на „Метаморфозис“ за реформите во правосудството насловен:„На правосудството му е потребна финансиска „бустер“ доза“, меѓу другото се забележува дека независноста и кај судството и кај обвинителството, иако законски загарантирано, останува дискутабилно прашање на кое треба да се поработи во следниот период. Правниот експерт Натали Петровска како најпроблематичен сегмент во досегашните реформските процеси во правосудството го издвојува изборот, унапредувањето и разрешувањето на судии и јавни обвинители

„Рамковни административци“ сè уште чекаат трансфер, некои се преселиле во странство, а дел дале откази

Откако многу години седеа дома и земаа плата, власта лани се обиде да го заокружи процесот на распределба на вработените според програмата за правична и соодветна застапеност, надвор од критериумите за мерит-систем. Сепак, податоците што ги обезбедивме покажуваат дека овој процес уште не е комплетиран, бидејќи за 137 службеници процедурата сè уште е во тек, а работниот однос им е прекинат на 162 распоредени лица

Говорот на омраза во константен раст – неказнивоста главна причина

Говорот на омраза (и криминалот од омраза) е феномен што има тренд на влошување и зголемување во последните две-три години, вклучувајќи ја и 2022 година, а главна причина е неказнивоста, а не препознавањето и пријавувањето до надлежните институции. Ова се констатира во последниот извештај на „Метаморфозис“ за почитување на човековите права во РСМ: „Основни права-Рамка има, имплементацијата варира, секаде се потребни повеќе пари“

Партиите станаа иматели на информации од јавен карактер, но останаа недоволно транспарентни

Три години откако беа опфатени со Законот за слободен пристап до информации од јавен карактер, со кој станаа иматели на информации од јавен карактер поврзани со нивното финансиско работење, политичките партии сé уште не се на задоволително ниво на транспарентност во делот на приходите и расходите. Сепак, тоа се оценува како добар почеток во иднина да ја зголемат својата отчетност кон граѓаните, што претставува нивна обврска и поради зголемениот удел на јавно финансирање

Инклузијата страда од кусок на финасии – многу желби, малку пари

Сите пари од буџетот издвоени за инклузијата на Ромите се програмски определни и изнесуваат околу еден милион евра! Иако советникот за инклузија на Ромите во Кабинетот на премиерот Димитар Ковачевски на прес-конференција во април изјави дека Владата утврдила дополнителни средства за оваа година, па вкупно тие изнесуваат 73 милиони денари, нашиот преглед на ребалансот на буџетот доставен до Собранието на крајот на мај покажа дека вкупните средства за оваа намена (заведени како Поддршка на инклузијата на Ромите и спроведување на Стратегијата за инклузија 2022-2030), се околу 62,553 милиони денари или 1 еден милион и 15 илјади евра според средниот курс на Народна банка,се посочува во најновиот Извештај на  „Метаморфозис“ под наслов „Основни права – Рамка има, имплементацијата варира, секаде се потребни повеќе пари“

ЛГБТ заедницата се уште сѐ соочува со предизвици и закани

Генерално земено, состојба е малку подобра од она што било порано, но ЛГБТ заедницата се уште се соочува со бројни закани и предизвици. Од физички напади, кои навистина се поретки од она што било, до говор на омраза и отворени закани изразени преку хомофобија и трансфобија, која често завршува и со дискриминација – се наведува во извештајотт на „Метаморфозис“ за почитување на правата на човекот: Основни права – Рамка има, имплементацијата варира, секаде се потребни повеќе пари

Законските измени за матична евиденција се „сопнаа“ на родовиот идентитет

Главните промени на измените и дополнувањата на Законот за матична евиденција, кои во Собранието беа доставени минатата пролет, но Владата ги повлече од собраниска процедура во март оваа година, се однесуваат на родовиот идентитет. Со овие законски измени требаше да се направат промени во дефинирање на родовата политика во матичната евиденција, на тој начин што и оние лица кои не го промениле физички полот, ќе може родово да се изјаснуваат поинаку, односно како мажи, жени или трансродови лица. Ова се посочува во краткото резиме за степенот на реформите во областа на основните човекови права, што е дел од Извештајот на „Метаморфозис“ за реформите во јавната администрација

Медиумски реформи – три чекори напред, два чекора назад

Во Извештајот на „Метаморфозис“ за реформите во медиумскиот сектор под наслов: Реформи на половина пат – политичката волја час ја има, час ја нема, детално беа презентирани клучните проблеми и главните прашања кои ги засегаат медиумите и медиумските работници. Извршниот директор на ЗНМ Драган Секуловски и претседетлката на УО на СЕММ, Катерина Синадиновска, се согласуваат дека отсуствуваат системски реформи што ќе гарантираат здрав простор и во иднина за функционирање на медиумскиот бизнис

Ромите дискриминирани, но има и сегрегација

Дискриминацијата со која се сочуваат Ромите во нашата држава, не е нова појава, регистрирана е и во претходни периоди (Извештај на Инстиутот за човекови права од 2013 г.), а, за жал, регистрирана е и потврдена и во 2021 и во првите месеци од 2022 година, и од невладиниот сектор и од Народниот правобранител (НП) и од Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСЗД). Таа се однесува на прашања од инфраструктурата и пристап до вода, но и од областа на домувањето, каде што има индиции за постоење таква дискриминација, до утврдена дискриминација во полето на образованието на степен на сегрегација. Станува збор за прецизно утврдена индиректна дискриминација, која води до сегрегација и овој случај е објавен од страна на КСЗД. Ова меѓу другото се забележува во најновиот Извештај на  „Метаморфозис“ под наслов „Основни права – Рамка има, имплементацијата варира, секаде се потребни повеќе пари“

Правата на лицата со попреченост се подобрени, но се уште далеку од посакуваното

Еден од главните проблеми за политиките кон подобрување на правата на лицата со попреченост е немањето регистер на такви лица, пописот тоа делумно го ублажи, а и насочена стратешка политика што исто така треба да се исправи до крај на 2022, бидејќи на крајот на јуни извршната власт најави носење Национална стратегија за правата на лицата со попреченост

Инклузијата на Ромите заглавена во анализи, планови, стратегии

Политиката на државата во однос на инклузијата и унапредувањето на човековите права, како и спречување и заштита од дискриминацијата врз Ромите, е усогласена со генералната политика на Европската Унија, а потенцирана во рамките на Берлинскиот процес за земјите од Западен Балкан, што во 2019 година резултира со Декларацијата од Познан. Северна Македонија има основен документ по кој се води во инклузијата на Ромите во општеството – Стратегија за инклузија на Ромите 2022-2030 година, која е усвоена во февруари годинава и која е наследник на две претходни национални стратегии за инклузија 2005-2015 и 2016-2020 година. Постојат прашања во стручната јавност дали овој стратешки документ е добро подготвен, но и дали е направена експертска анализа и евалуација на претходната стратегија и на акциските планови со кои се спроведува за да се утврдат евентуалните слабости,се вели меѓу другото во најновиот Извештај на  „Метаморфозис“ под наслов „Основни права – Рамка има, имплементацијата варира, секаде се потребни повеќе пари“